۹۱ درصد از جنگل‌های مانگروی ایران در هرمزگان وجود دارد.

در سواحل جنوبی ایران گیاهانی رشد می‌کنند که یکی از شگفت انگیزترین پدیده‌های طبیعی جهان است.

گیاهی که در داخل آب‌های شور جنوب ایران ، بی نیاز به آب شیرین می‌روید و به مکانی برای رشد و پرورش انواع آبزیان و پرندگان تبدیل شده است.

این سازش با آب شور از حرا گیاه استثنایی و منحصربفرد ساخته و آن را تبدیل به کارخانه آب شیرین کن طبیعی کرده است.

تصفیه آب شور و برگرداندن نمک دریا از طریق برگ‌ها به طبیعت از قابلیت‌های این درخت است.
در فصل سرد سال که بیشتر استان‌های کشور برفی است این درختان در دل آب‌های هرمزگان با هوای بهاری حاکم در این استان و پرندگان مهاجر گردشگران زیادی را به خود جلب می‌کنند.

مدیر کل حفاظت محیط زیست هرمزگان می‌گوید : حرا یکی از انواع گیاهان مانگرو و اکوسیستم منحصربفردی است که در نواحی جزر و مدی ، رودخانه ها ، مصب‌ها و خلیج‌های مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری رشد می‌کنند.

وفادار می‌گوید : ۹۱ درصد از جنگل‌های مانگروی ایران در ۳ تالاب بین المللی خورخوران ، رود شور شیرین ، دلتای رود گز در هرمزگان وجود دارد.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان هم می‌گوید : ۲۱ هزار هکتار از مساحت جنگل‌های استان رویشگاه جنگلی مانگرو است که از این نظر رتبه نخست را در کشور دارد.

ذاکری می‌افزاید : جنگل‌های مانگرو در خلیج فارس شامل دو گونه منحصر به فرد حرا و چندل است که گونه چندل فقط در سواحل هرمزگان و در خور آذینی شهرستان سیریک می‌روید و تنها گونه درختی زنده زای کشور است.

جنگل‌های بکر و دست نخورده ، پرندگان کمیاب و زیبا ، قابلیت تصفیه آب شور و برگرداندن نمک دریا از طریق برگها به طبیعت و داشتن ریشه‌های خاص با ویژگی غرق آبی ویژه مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری از ویژگی‌های این جنگل‌های زیباست .

معاون فنی اداره کل محیط زیست هرمزگان می‌گوید : کاهش دما ، کاهش طوفان‌های دریایی، تعدیل هوا، کنترل فرسایش ساحلی، تثبیت رسوب گذاری، وجود پدیده زنده زایی یا شبه زنده زایی و تأمین نیاز‌های زیستگاهی آبزیان از ویژگی‌های دیگر این درختان دریایی است .

جنگل حرا در سواحل جنوبی ایران، مهد و زیستگاه انواع گوناگون آبزیان، پرندگان و دوزیستان است .

قاسمی می‌افزاید : در این جنگل‌ها بیش از ۱۸۲ گونه ماهی و ۱۵۰ گونه پرنده زندگی می‌کنند .

به باور کارشناسان مهمترین دلیل اهمیت این جنگل‌ها مربوط به آبزیان است ، زیرا که بیش از ۵۰ درصد از آبزیان خلیج فارس و دریای عمان در جنگل‌های حرا تخم ریزی می‌کنند .

سندی فیلر یک بوم شناس در مورد جنگل‌های حرا می‌گوید : این جنگل‌ها مهدکودک دریا‌ها هستند که در نگهداری و پرورش بچه ماهی‌ها نقش مهمی دارند .

به گفته قاسمی معاون فنی اداره کل محیط زیست هرمزگان، ارزش اقتصادی هر هکتار از جنگل‌های حرا بیش از ۷۳ میلیون تومان و درآمد سالانه هر هکتار آن بیش از ۱۰ میلیون تومان است .

کارشناس دبیرخانه زیست بومی تالاب‌های هرمزگان می‌گوید : جنگل‌های مانگروی استان مورد توجه معاهده زیست محیطی جهان یعنی کنوانسیون تالاب‌ها و کنوانسیون تنوع زیستی قرار گرفته است.

پازکی می‌افزاید : جنگل‌های حرا در داخل مناطق تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست در قالب سه عنوان ذخیره گاه زیست کره و تالاب‌های بین المللی و مناطق حفاظت شده مورد حفاظت قرار دارند.

وی می‌گوید : جنگل‌های حرا درقالب ژئوپارک جزیره قشم ثبت جهانی یونسکو شده است.

اما این زیستگاه با اهمیت با تهدیداتی مواجه است.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان می‌گوید: قطع درختان ، آلودگی‌های ناشی از فاضلاب و قاچاق سوخت ، توسعه فزاینده صنعت پرورش میگو ، صید غیرمجاز ، گردشگری بدون برنامه ریزی ، خشکسالی و ورود موش‌های سیاه از طریق تخلیه آب توازن کشتی‌ها از جمله این تهدیدات است.

قاسمی می‌افزاید : حرکت شن‌های روان در مناطق حفاظت شده حرا در تیاب ، رود گز و جاسک نیز موجب تخریب جنگل‌های حرا می‌شود.

وی می‌گوید : قرارگیری در محدوده تالاب‌های بین المللی استان ، تحت مدیریت و حفاظت سازمان محیط زیست و حفاظت مستمر، این جنگل‌ها را از آسیب بیشتر حفظ می‌کند.

به علت ارزش اقتصادی زیاد ، علاقه گردشگران برای بازدید از آن و اهمیت حفظ این جنگلهـا اقـداماتی برای گسترش این منابع عظیم طبیعی صورت گرفته است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی هرمزگان می‌گوید : طرح تولید و کشت نهال‌های حرا از سال ۱۳۷۰ در استان آغاز وتاکنون ۹ میلیون اصله نهال مانگرو در سواحل هرمزگان کاشته شده است.
حاتمی می‌افزاید : امسال صد هزار اصله نهال مانگرو در صد هکتار از سواحل بندرعباس، قشم، سیریک و میناب کاشته شده است.

وی می‌گوید : افزایش تولید آبزیان، تقویت زیستگاه پرندگان و حشرات، حفاظت از خاک و جذب اکوتوریسم از اهداف کشت و توسعه جنگل‌های مانگرو است.

معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان می‌افزاید : هرمزگان در ایجاد جنگل‌های حرا و چندل در سواحل خلیج فارس رتبه نخست را در کشور دارد.

اما نکته‌ای که در زمینه کاشت جنگل‌های مانگرو اهمیت دارد مشارکت جوامع محلی است.

همه ساله مردم ساحل نشین قشم ، بندرخمیر ، سیریک ، جاسک ، کولغان بندرعباس ، بندرلنگه و میناب با مجوز اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری هرمزگان بذر درختان حرا را برداشت و نهال تولید می‌کنند.

جمع آوری بذر برای تولید نهال حرا در مرداد ماه شروع می‌شود و تا اوایل مهر ادامه دارد.

نهال‌ها پس از رشد تا ارتفاع ۲۰ تا سی سانتی متری برای کاشت به سواحل، دهانه رودخانه‌ها و محل جزر و مد دریا منتقل می‌شوند.

اروپائیان این گیاه اسطوره‌ای را که می‌گویند از اشک چشم آدم روییده است به پاس خدمات ابوعلی سینا پزشک نامدار ایرانی که از درخت حرا دارو استخراج کرد، اَوِه سینا می‌نامند.

ایران در بین ۵۵ کشور دارای جنگل‌های حرا، رتبه ۴۳ را دارد.

نویسنده:سمانه فلاح کاظمی